Navbogchiyon maxalla fukorolar yigini  tarixi

                                           Tarixtilgakirganda…….

Navbogchiyon maxallasining tarkib topishi, rivojlanishiga maxallamizning marxum otaxonlaridan Mullajonov Urun, Kurbonov Esanbobo, Toxirov Xamrokulbobo, Rajabov Axmadjon bobo, Usto Axmad, Xalim bobo, Mansurov Oblokul bobo, Mardonkul bobo, Primov Murtazo bobo, Xojiyev Samad bobo, Urunov Fozil bobo, Esan bobo, Eshmamat bobo, Usto Sharof, Usta Kurbonboy, Usto Ne'mat va boshkalarning nomlarini xurmat bilan eslashlozim.

Xurmatli Prezidentimizning «Yuksakma'naviyat – yengilmas kuch» degan kitobida «Ajdodlarimizdan kolgan xar bir merosni kuz korachigiday asrash xam farz xam karzdir» degan suzlari Uzbekistonda yashayotgan xar bir uchun dasturulamal bulmogi lozim. Ming afsuskim kommunistlar xukmronligi davrida, ular «Din – xalk uchun zaxar» shioriostida, vandalizm bayrogi ostida maschitlarni buzdilar, eski arab alifbosi bilan yozilgan ming-ming kitoblarni yokib yubordilar….. lekin u kitoblarda xalkimizning ajdodlari tomonidan koldirgan ajoyib dostonlar, pandu-nasixatlar, xadislar, afsona va xikoyalari bulgan….. usha kitoblarning ayrim nusxalarini uylarida yashirgan odamlarni kamashtilar, xatto «Xalkdushmani» deb otishga xukm kildilar.

Usha odamlar katorida marxum 1884 yilda tugilgan Abdulla Qodiriyni bitta «Mushtum» jurnaliga yozgan tankidiy xikoyasi uchun 1937 yilda qamoqqa olib, 4 oktyabr 1938 yilda otishga hukm qildilar. «Xalqdushmani», lekin kaysi xalqning dushmani, o‘z xalqining eng sevimli yozuvchisi edi u ! ….

Manahaqiqat ro‘yobga chiqib, marhumning farzandlari tufayli uning nomi yana oqlandiva Prezidentimiz tomonidan 1994 yil davlatimizning oliy ordeni bilan mukofotlandi…. «Kur'oni Karim» kitobini uz uyidasaqlagan, odamni xam «Xalkdushmani» deb hibsga oldilar, vaxolanki u ajoyib kitobning 114 surasida inson uchun kerak bo‘lgan hamma pandu nasixatlar, insonning tug‘ilishidan to oxirigacha qanday yashashi, ezgulik, pokizalik, mexru-shavkat, rostgo‘ylik, odamiylik va barcha-barcha yaxshi xususiyatlari haqida yozilgan bo‘lib, u kitob tarixchilar tili bilan aytganda «Jaxon adabiyotining durdonasi» xisoblanadi. Tibbiyot fanining asoschisi Abu -  Ali ibn – Sino (980-1037)uzining mashxur «Tibkonunlari» kitobining yaratishi uchun, «Kur'onni» yodlagan. Shunday ajoyib kitobni bizning ko‘r va savodsiz «Kommunistlarimiz, bu xalk uchun yot va zararli deb da'vo qildilar: lekin haqiqat bukilsa ham sinmaydi. Xozirham ayrim, bukalamunlar»o‘z ko‘kraklariga urib, biz bunday edik; biz markazdan kelgan farmonlarni bajardik, xolos deb o‘zlarini oqlaydilar, lekin tirik insonlarga kim kandayligi allaqachon ma'lum bo‘lgan. Mana, xurmatli maxalla axli, shu yoshga kirib uz kuzim bilan kurgan vokealarni kiskacha bayon kildim. Vakti kelganda yanakanchadan-kancha laxzalarni eslash va kagozga tushurishga xarakat kilaman…..

Yana maschitimiz xakida ikki suz: usha suronli yillar Kul kishlogining markazida XojiMavlonbobo, Navbogchiyonda Gani Attor «Buzi kishlogining markazida Axmad Volosiy tomonidan shu tipdagi maschitlar bunyode tilgan: demak usha ustolar anikrogi kuli gul ustolar fakat tesha, randa yordamida shunday ajoyib gullar uyib ishlaganlar. Tepada bir xil vassalar, salobatli ustunlar ajoyib uymakorlik bilan bezatilgan. Ming afsuskim biron yerda nomlariyuk…. Manna xoksorlik va kamtarinlik … 2005 yildan boshlab raxmatli Gani Attorning evara chevaralari va maxallamizning yosh fa'ollarining moddiy yordamlari evaziga bunyod etilgan maschit – maxallaning kurki bulib kelmoqda, uning karshisida maxallaning 1985-1988 yillardagi fa'ollar Primov Murtazobobo, XojiyevSamadbobo, Urunov Fozilbobo, Abduraximov Axtambobo va boshkalarning sayu-xarakatlari tufayli 1941-1945 yillar UlugVatan Urushida xalok bulganlar xotirasiga atab yodgorlik devori va uning tagida urushda xalok bulganlarning tuprogi solingan kuti kumilgan; devorda zarxal bilan nomlari bitilgan.

Navbogchiyon maxala tarixi. Xar